Czwarty król elekcyjny. Nigdy nie brakowało mu pomysłów, zawsze konsekwencji. W jego umiejętności nie wierzył nawet ojciec, czyli król Zygmunt III. Do koronacji w wieku 37 lat Władysław nie odgrywał żadnej roli w życiu publicznym. W młodości wyruszył w roczną podróż po Europie, znakomicie prezentował się na dworach w Wiedniu, Monachium i Brukseli. W Antwerpii pozował Rubensowi, w Florencji po raz pierwszy widział operę, a w Rzymie papież Urban VIII osobiście przypasał mu miecz i wręczył kapelusz. Podczas wojaży pytał licznych wróżbitów, jak długo jeszcze pożyje ojczulek król.
Po śmierci Zygmunta jego elekcja była formalnością. Pomimo politycznych błędów cieszył się autorytetem i sławą zwycięscy. Przyniosły ją bitwa pod Chocimiem, którą przeleżał w łóżku oraz skuteczna odsiecz dla oblężonego Smoleńska. Nie umiał w pełni wykorzystać zwycięstw nad Rosją i Szwecją, inicjował dialog między wyznaniami, a jednocześnie przyzwalał na prześladowania innowierców.
Parł do wojny z Turcją, której bała się cała ówczesna Europa, już nawet zaciągał wojska, ale powstrzymała go szlachta. Jednym z jego nielicznych udanych przedsięwzięć było postawienie ojcu pamiątkowej kolumny.